Kiezelalgen (diatomeeën) zijn een groep eencellige algen. Hun bouw wordt gekarakteriseerd door de glasachtige celwand met als belangrijkste bestanddeel silicium. De celwand bestaat uit twee schaaltjes die op elkaar passen als een doosje en een deksel. De schaaltjes zijn versierd met al dan niet gecompliceerde structuren die soortspecifiek zijn.

Factoren als temperatuur, saliniteit, voedselrijkdom en zuurgraad zijn van invloed op de aanwezigheid van kiezelalgsoorten. Ze reageren snel op veranderende milieuomstandigheden; dat maakt ze uitermate geschikt als indicatoren voor de biologische beoordeling van de waterkwaliteit binnen de Kaderrichtlijn Water (KRW). Kiezelalgen zijn daarnaast relatief snel en eenvoudig te bemonsteren en kunnen goed tot op soort worden gedetermineerd.

In de archeologie worden kiezelalgen gebruikt voor het reconstrueren van de leefomgeving en veranderingen hiervan in de tijd. Kiezelalgen hebben een grote toegevoegde waarde voor het reconstrueren van het landschap, klimaatsverandering of de leefomgeving.