Nieuwe exoot ontdekt met DNA-barcoding

De worm behoort tot het genus Leitoscoloplos en lijkt sterk op de inheemse soort Scoloplos armiger, maar verschilt hiervan doordat het een ander type borstels draagt op de borstsegmenten. Nadat onze analist Olaf Duijts tot de conclusie kwam dat het een nieuwe soort betrof, heeft hij contact gezocht met een Britse specialist van deze familie van borstelwormen. Het was al snel duidelijk dat het inderdaad een soort uit het genus Leitoscoloplos betrof, maar het opgestuurde materiaal leverde niet direct een identificatie op soortniveau op.

Het volgende monsterjaar, 2022, is Olaf meegegaan met de bemonstering van het Noordzeekanaal. Daar heeft hij een aantal exemplaren veiliggesteld door ze te preserveren op 96% ethanol, zodat het DNA intact blijft. Begin 2023 is er in ons DNA-lab in Haren succesvol een DNA-analyse uitgevoerd. Het DNA-profiel is vergeleken met soorten uit een internationale DNA-database. Daarmee is vastgesteld dat de worm overeenkomt met de soort die de voorlopige naam Leitoscoloplos sp RA04 draagt. De soort is recent op basis van genetische kenmerken geïdentificeerd als een aparte soort van een eerder bekende soortengroep uit het genus en heeft nog geen officiële naam. Wel is duidelijk dat het om een soort gaat die afkomstig is van de oostkust van de Verenigde Staten (zie kaartje hieronder).

Het ligt voor de hand dat de borstelworm via ballastwater in het Noordzeekanaal terecht is gekomen. Tot op heden zijn er geen andere vindplaatsen van deze soort bekend in Europa en ook van de ecologie is nog weinig bekend. Omdat de worm het goed doet in het Noordzeekanaal, waar hij inmiddels wijdverspreid is, lijkt het te gaan om een soort die zich thuis voelt in brak water met een slibrijke bodem. Het zal vermoedelijk om een estuariene soort gaan.

Ons moleculaire lab geeft ons de kans in de toekomst meer soorten op naam te brengen op basis van genetische kenmerken die op uiterlijke kenmerken moeilijk te onderscheiden zijn.

David Ekkers kan de mogelijkheden van ons laboratorium verder toelichten.