De Bataafse stroommossel is een rifvormende zoetwaterschelp die vroeger voorkwam in de Nederlandse stromende wateren. De soort stelt hoge eisen aan zijn leefomgeving en is erg gevoelig voor verontreiniging, lage zuurstofgehaltes, zout en nutriënten. In de jaren zestig van de vorige eeuw was de waterkwaliteit van de Nederlandse beken en rivieren zo slecht dat de soort is verdwenen. Dat vormde een extra klap voor het functioneren van het rivierecosysteem: de soort vervult namelijk een sleutelrol als ‘biobouwer’, onder meer door het filteren van water en door het bieden van een natuurlijk (hard) substraat voor andere organismen in stromende delen van de rivier.