Microklimaat onder huismusnestpannen op pianodaken

Huismussen broeden vaak zeer honkvast onder de dakpannen van woningen, maar door het isoleren van daken kunnen hun nestplaatsen ongeschikt of ontoegankelijk raken en verdwijnen ze uit de wijk. Omdat de huismus beschermd is onder de Omgevingswet en in de categorie Kwetsbaar op de Rode Lijst staat, moet dit worden voorkomen. Woningcorporatie De Alliantie en Nijhuis Bouw treffen daarom voorzieningen in daken om het verlies aan broedplaatsen te minimaliseren.

In de wijk Leusderkwartier in Amersfoort zijn door De Alliantie in 2021 renovatie- en isolatiewerkzaamheden uitgevoerd bij ruim 100 woningen. Uit onderzoek van Waardenburg Ecology, uitgevoerd vóór de werkzaamheden, bleek dat diverse woningen door de huismus als nestplaats werden gebruikt: 15 broedparen zijn vastgesteld. De broedplaatsen zaten onder de eerste rij dakpannen langs de dakgoot (dakvoet). Deze plekken zijn na de renovatie niet meer toegankelijk voor huismussen. Daarom zijn op de gerenoveerde daken huismusnestpannen geplaatst.

Het woningbezit van de Alliantie ligt versnipperd in het Leusderkwartier. De daken zijn aan de buitenzijde geïsoleerd waardoor een hoogteverschil is ontstaan met koopwoningen; daardoor worden ze ook wel ‘pianodaken’ genoemd. Vanwege dit hoogteverschil moet ofwel de goot mee worden verhoogd ofwel knikpannen worden toegepast om ervoor te zorgen dat het regenwater netjes in de goot stroomt. In deze wijk is gekozen voor knikpannen, met als gevolg dat de dakvoet nu is afgesloten. En dat was juist de plek waar de huismussen onder het dak kropen om te broeden. Ter compensatie is bij elke woning op de tweede rij van onder een huismusnestpan gelegd. De nestplank die standaard vanuit de fabrikant wordt meegeleverd, is hier niet geplaatst. Deze is overbodig en vermindert bovendien de hoogte van de broedruimte onder de dakpannen.

Door toepassing van de knikpan met daaronder vogelschroot vermoeden wij dat de ruimte onder het dak minder wordt geventileerd en daardoor mogelijk warmer is. Maar ook het isolatiemateriaal, nieuwe dakpannen en de aanwezigheid van zonnepanelen kunnen invloed hebben op de temperatuur in de broedholte. De temperatuurverschillen tussen de wel en niet gerenoveerde daken onderzoeken wij dit broedseizoen met temperatuurloggers.

De temperatuurloggers zijn begin april 2022 geplaatst onder niet-gerenoveerde daken en onder huismusnestpannen die in combinatie met knikpannen op de daken liggen. Hierbij is gekozen voor spreiding over alle windrichtingen. Op de zuidzijde meten we zowel nestpannen in de volle zon als nestpannen die onder de zonnepanelen zijn geplaatst. De metingen lopen tot september 2022, daarna zal de verzamelde data worden geanalyseerd.