Restoration ecology
Monitoring and surveys
Gebruik vervangende nestplaatsen door huismus
In de wijk Hengstdal in Nijmegen zijn door woningcorporatie Woonwaarts tussen 2017 en 2020 isolatiewerkzaamheden uitgevoerd bij ruim 200 woningen. Uit onderzoek van Waardenburg Ecology bleek dat diverse woningen door de huismus als nest- en verblijfplaats werden gebruikt. Om de nesten en verblijfplaatsen van deze beschermde vogels te behouden, zijn in de woningen voorzieningen gemaakt. In 2020 en 2021 hebben we het gebruik van deze voorzieningen door huismus onderzocht.
Nestplaatsen huismus
Huismussen broeden vaak onder de dakpannen van woningen, maar door het isoleren van daken kunnen hun nestplaatsen ongeschikt raken en verdwijnen ze uit de wijk. Omdat de huismus en haar nest zijn beschermd onder de Wet natuurbescherming moet dit worden voorkomen.
De woonwijk Hengstdal heeft veel broedende huismussen; voorafgaand aan de renovatie zijn hier 72 broedparen vastgesteld.
De woonwijk Hengstdal heeft veel broedende huismussen; voorafgaand aan de renovatie zijn hier 72 broedparen vastgesteld.
Compensatieplan
Om het aanbod aan nestplaatsen te behouden, hebben we een compensatieplan gemaakt: er werden 144 nestplaatsen aangebracht (twee keer meer dan het oorspronkelijke aantal om de huismussen een keuze te geven). In de daken zijn drie typen nestplaatsen gemaakt:
- Dakvoetprofielen met ruimte tussen de profielen of een uitsnede in de bovenzijde van het profiel. Openingen tussen de dakvoetprofielen met vogelschroot (links) of in het kunststof dakvoetprofiel (rechts) bieden huismussen toegang tot het dak. Uit de panlat waar het dakvoetprofiel op rust is een stuk weggezaagd om de huismussen vrije doorgang te bieden (foto 1a & b).
- Dakvoetprofielen in de vorm van vogelvides die per vide ruimte bieden aan twee huismusnesten. Dit heet Vogelvide van Monier, een soort platte nestkast van kunststof aan de onderzijde van het dak. De huismussen kunnen broeden in de vide en niet verder onder de dakpannen omhoog kruipen (foto 2).
- De dakvoet is geheel opengelaten en afgewerkt met een strook EPDM (dakleer) en een onderbreking van de panlat om de vogels toegang te geven tot de ruimte onder de pannen. (foto 3).
Conclusie compensatiemaatregelen
Het toegankelijk houden van de ruimte onder de dakpannen door openingen in het dakvoetprofiel en de eerste panlat blijkt een effectieve compensatiemaatregel te zijn om broedgelegenheid bij na-isolatie te behouden. Ook is het van belang méér vervangende nestplaatsen te maken dan het oorspronkelijke aantal dat wordt verstoord of vernietigd. Voor het in stand houden van de lokale en regionale broedpopulaties op lange termijn adviseren we dan ook om bij renovatieprojecten zoveel mogelijk van dit soort voorzieningen voor de huismus te realiseren. Voor een goede evaluatie van de effectiviteit van de verschillende voorzieningen is meer en met name langduriger onderzoek nodig.