Schoner water voor betere natuur in Natte Natuurparel

In dit omvangrijke gebied Noordrand Midden-West (onderdeel van Natuurnetwerk Brabant), dat is aangewezen als Natte Natuurparel, trekken Staatsbosbeheer, Provincie Noord-Brabant en Waterschap Brabantse Delta samen op. Met een integraal pakket aan maatregelen zijn natuurwaarden versterkt en is nieuwe natuur ingericht, met als doel een waterveilig, natuurrijk en beheerbaar landschap. De drie deelgebieden binnen dit project hadden elk hun eigen uitdagingen, gesprekspartners en ambities. Het eerste deelgebied is inmiddels uitgevoerd, realisatie van het tweede deelgebied is goed op stoom en de definitieve inrichtingsplannen voor het derde deelgebied zijn klaar.
We stelden voor elk deelgebied ook het beheerplan op; een juist beheer na inrichting is immers cruciaal voor het behalen van de ambities.

We hebben een sturende rol gehad in het bepalen van de haalbare en wenselijke beheertypen. Vooral de benutting van kwel voor het verhogen van natuurwaarden is hier belangrijk. Ook dachten we mee over het behoud van cultuurhistorische waarden in het landschap, het toevoegen van bos (conform landelijke Bossenstrategie), de beleving door recreanten en het ruimtelijk beeld dat de wijzigingen opleveren. De betrokkenheid van lokale (natuur)groepen is groot. Met omgevingspartijen wisselden we van gedachten in meerdere sessies per deelgebied.

In de Zwartenbergse polder zijn schrale hooilanden gerealiseerd door het maaiveldvolgend verwijderen van de voedselrijke bovengrond. Hierbij zijn de intacte donken (rivierduinen) behouden, wat leidt tot meer variatie voor natuur. Daarnaast realiseert een agrariër structuurrijke graslanden en zijn natuurvriendelijke oevers aangebracht.

In deelgebied Kelsdonk/Zwermlaken is vooral ingezet op behoud van het bestaande landschap met zijn cultuurhistorisch waardevolle patronen, waarin de waterhuishouding is verbeterd. Overige ingrepen zijn bijvoorbeeld de aanleg van nieuwe bossen en de realisatie van een aantal moerasjes met als wens dat daar (tril)veenvorming optreedt. Ook is er een helofytenveld ingericht, waar planten zoals riet het water helpen zuiveren voordat het de natuur in stroomt.

In deelgebied Strijpen/De Berk zijn relatief eenvoudige hydrologische maatregelen bedacht, zoals het omleggen van een sloot en aanpassen van stuwtjes om het landbouwwater beter te scheiden van het natuurwater. Er ontstaat een moeras op een perceel waar de voedselrijke toplaag wordt verwijderd, wat zowel van belang is voor de waterhuishouding als voor verhoging van de kansen voor bijzondere natuur. Speciale aandacht was er voor behoud en ontwikkeling van aan de veenputten gekoppelde natuurwaarden. De behaalde ambities sluiten aan bij de praktische mogelijkheden van de beheerders.

Maatregelen in de drie deelgebieden leiden ertoe dat het gebied niet alleen natter is waar het kan, maar ook mooier, natuurlijker en beter beleefbaar.