Biodiversity
Monitoring and surveys

Steeds meer meerval

Er worden steeds meer meervallen gevangen in de Nederlandse wateren. Wij zoeken uit wat dit betekent voor de rest van het onderwaterleven.

De grootste zoetwatervis van Nederland

Vissen met lengtes van 2 meter in de Nederlandse rivieren? Dat klinkt als visserslatijn uit een ver verleden. Maar niets is minder waar, want steeds vaker worden er enorme vissen gevangen in de Nederlandse wateren. Het gaat hier om de Europese meerval (Silurus glanis), de grootste zoetwatervis die ons land rijk is. Deze mysterieuze dieren zijn de laatste decennia bezig met een flinke opmars in ons land. Om in kaart te brengen hoe deze opmars zich ontwikkelt en wat deze opmars mogelijk voor het ecosysteem betekent heeft Waardenburg Ecology voor Rijkswaterstaat in beeld gebracht wat er bekend is over deze soort in de Nederlandse grote wateren.

Grote meervallen in het kort

De Europese meerval is met een maximale lengte van ruim 2,5 meter de grootste zoetwatervis van Europa. Zijn onmiskenbare uiterlijk wordt vooral gekenmerkt door de kleine ogen en lange snorharen, die verraden dat de soort vooral nachtactief is. ’s Nachts komen de meervallen tevoorschijn uit hun rustplaats, op zoek naar een makkelijke maaltijd. Het bijzondere voor Nederland is dat de Europese meerval voor ons een inheemse soort is, in tegenstelling tot andere West-Europese landen. De Europese meerval was tot de jaren ‘90 van de vorige eeuw echter nagenoeg verdwenen in Nederland en enkel in hogere dichtheden aanwezig in het Haarlemmermeergebied. Sindsdien is de soort bezig met een sterke opmars in de Nederlandse wateren.
Medewerkers van Waardenburg Ecology met een Europese meerval
Medewerkers van Waardenburg Ecology met een Europese meerval

De feiten boven water halen

Behalve de grote omvang van de vis zelf is er ook een grote omvang van vraagstukken rondom deze soort. Tot nu toe is slechts een handjevol onderzoeken uitgevoerd naar de Europese meerval in Nederland. De verspreiding van de soort is voor het laatst in 2011 in kaart gebracht. Sindsdien heeft de Europese meerval zijn opmars verder voortgezet. Ook staat hij vaker in de belangstelling van de media en vormen zich meer en meer meningen over de soort. Kortom, tijd om de actuele situatie in kaart te brengen en met behulp van gericht en grondig onderzoek de feiten boven water te halen!

Een van de meest prangende vragen gaat over de invloed van de meerval op het Nederlandse ecosysteem. Een impact van de Europese meerval op de visstand in de Nederlandse wateren is op basis van de deskstudie niet vast te stellen. Diverse bronnen uit het buitenland indiceren dat negatieve effecten op beleidsrelevante soorten (doelsoorten voor bijvoorbeeld de Kaderrichtlijn Water, Natura 2000, het Aalbeheerplan of herintroducties) mogelijk zijn. Aan de andere kant zijn er ook aanwijzingen dat de Europese meerval juist een positief effect op het ecosysteem heeft, doordat exotische soorten zoals rivierkreeften en Ponto-Kaspische grondels mogelijk ook een belangrijk onderdeel van zijn dieet vormen.

Wat de werkelijke invloed van de Europese meerval op het ecosysteem is en hoe de toekomst eruitziet met deze zoetwaterreus als toppredator in onze wateren is te achterhalen door gericht veldonderzoek. Wij zijn dan ook druk bezig met de eerste plannen voor een vervolgonderzoek.
Het hele rapport is hier te lezen: De opmars van Europese meerval (Silurus glanis) in de Nederlandse wateren : huidige verspreiding en potentiële effecten